Stablecoin’ler itibari para birimleriyle -fiat- desteklenen kripto varlıklardır. Bitcoin ve Ethereum gibi kripto varlıkların aksine fiyatları sürekli olarak sabit kalır.
| Başlamadan önce: |
| · Stablecoin’ler, yapı itibarıyla sabit kalır ve Dolar-Euro-Sterlin gibi itibari para birimlerine endekslidir. |
| · Kripto varlıkların tercih edilmediği dönemlerde yatırımcılar stablecoin alır ve buna ‘nakde geçmek’ adı da verilir. |
İlginizi Çekebilir
Kripto varlıklar, sürecin en başından itibaren fiyatları oldukça değişken olduğu için riskli yatırım araçları olarak tanımlanmıştır. Riskin yüksek olması doğrudan volatilite -oynaklık- ile açıklanır. Bu durum çoğu zaman fiyatların sert yükselmesine ya da sert düşmesine yol açmıştır. Hem kripto varlık satıcıları hem de trader’lar için büyük riskler içerme ihtimaline karşın sektör zaman içerisinde birçok yasaklamayla da karşılaşmıştır.
Risklerin arttığı ve oynaklığın zirvede olduğu bu noktada devreye stablecoin’ler giriyor. Bu varlıklar doğrudan itibari paraya endekslenmiş olduğu için yatırımcılar ve büyük oyuncular tarafından güvenilir liman olarak görülüyor. Sert düşüş ya da sert yükselişlerin olduğu esnada panik olan yatırımcılar stablecoin alarak dalgalanmaları önler. Teoriye göre; ‘stablecoin’ler dalgalanmaları önler’.
Stablecoin Nedir?
Stablecoin’ler itibari -fiat- para birimleriyle desteklendiği iddia eden kripto varlıklara denir. İtibari para birimlerine verilebilecek örnekler ise yukarıda da belirtildiği gibi Dolar, Euro, Sterlin ve Ruble gibi para birimleridir.
Burada asıl hedeflenen şey Bitcoin ve Ethereum gibi oynaklığa sahip olan kripto varlıkların aksine sabit kripto varlıklar oluşturarak varlığın net olarak değerini ölçebilmektir.
Stablecoin’ler; değer saklama aracı, hesaplama aracı ve değişken kripto varlıkların tercih edilmediği dönemlerde yatırım aracı olarak kullanılabilir. Kripto sektörü içerisinde birçok stablecoin vardır. Bunlardan bazıları merkezi bazıları da merkezi değildir.
Bazı Stablecoin Örnekleri
- Merkezi Stablecoin’ler
Tether (USDT)
Blok zincir alanındaki ilk stablecoin olarak da bilinir hem en hacimli hem de en ünlüsüdür. ‘Zincir dışı’ yani merkezi güçler tarafından kontrol edilir. Blok zincirdeki her 1 USDT için gerçekte 1 ABD Doları teminat bulunur. Bu nedenle gerçek Dolar rezervine sahiptir. Tüm USDT’ler fiziki olarak bir banka kasasının içerisindeymiş gibi düşünülebilir. Bu da yatırımcıların ellerindeki USDT’lere karşılık olarak reel USD’ye de sahip olduklarının güvenini verir.
Tether ile ilgili yıllar içerisinde çeşitli spekülatif haberler nedeniyle kullanıcılar bazı güvensizliklere sahip olabilir. Bu noktada riskli olan durum, Tether’in yukarıdaki örnekte verilen ‘1 USDT = 1 USD’ tezini hiçbir zaman gerçekten kanıtlayamamış olmasıdır. Yani kripto varlık olan 1 USDT’nin kâğıt üzerinde 1 ABD Doları’na eşdeğer olduğu söylense de bunun üzerine herhangi bir resmi kanıt sunulmamıştır.
Gemini Dolar (GUSD), Paxos Dolar (PAX)/USDC
Dünyanın ilk Bitcoin milyarderleri olan Winklevoss kardeşler tarafından geliştirilmiştir. Zaman içerisinde kullanıcıların ve büyük oyuncuların beğenisini toplamayı başarmıştır. GUSD, PAX ve USDC aynı zamanda kurumsal yatırımcılar tarafından da desteklenmektedir. Tamamı Wall Street firmaları olan denetleyici bazı kuruluşlarca yapılan denetlemelerin tamamı olumlu sonuçlanmıştır. Bunun yanı sıra bu stablecoin’ler, yerel düzenleyici rejimlerle de uyumludur. Tether’in en büyük rakibi olan bu stablecoin’ler, Tether ile ilgili spekülasyonlar arttıkça daha popüler hale gelmektedir.
Filecoin (oneFIL)
Filecoin ağının stablecoin’i olan oneFIL hem USDC hem de FIL tarafından desteklenmektedir. Stablecoin’in amacı ise Filecoin ağının geniş çaplı olarak gelişimini sağlamaktır. Bunun için Filecoin alıcılarına ve yatırımcılarına zincir üzerinde çeşitli teşvik ve indirimler uygulanır. Böylece hem ekosistem genişler hem de oneFIL kullanımı yaygınlaşır. Aynı zamanda oneFIL, ‘merkezi olmayan para otoritesi’ oluşturabilmek amacıyla ICHI tarafından geliştirilmiştir.
- Altın Destekli Stablecoin’ler
Stablecoin’ler büyük oranla ABD Doları gibi itibari para -fiat- ile desteklenir. Yukarıda da belirtildiği gibi bu itibari paralar banka kasalarında kripto varlıklara eşdeğer olarak saklanır. Fakat son yıllarda ABD Doları gibi itibari paralarda meydana gelen zayıflık ve enflasyon sebebiyle altın destekli stablecoin’ler popüler hale gelmiştir. Tüm altın destekli stablecoin’ler çeşitli farklılıklara sahip olsa da genel itibarıyla tamamı yatırım yapılabilen altın ile desteklenmektedir.
CACHE
Altın destekli stablecoin’ler arasında en popüler olanı CACHE’tir. Her bir CACHE, dünya genelinde depolanan ve kasalarda tutulan 1 gram saf altın ile desteklenir. Fiziksel altın, her türlü koşulda en kolay şekilde paraya çevrilebilen varlık olduğu için CACHE varlıkları transfer etmek, 1 gram saf altın göndermek ile eşdeğerdir.
Ayrıca CACHE ile benzer sistemlere ve yapıya sahip olan ABD Doları ile desteklenen stablecoin USDT’nin şirketi Tether tarafından üretilen Tether Gold (XAUt) ve Pax Gold (PAXG)’da sıkça tercih edilir.
- Algoritmik Stablecoin’ler
Terra (LUNA)
Merkezi olmayan bir stablecoin’dir. Bu sebeple herhangi bir üçüncü şahsa ve kuruma güven duymaya gerekmeksizin kullanılabilir. İstikrarı sürdürebilmesi için karmaşık bir algoritma kullanır. Bunun için zincir üzerindeki rezervleri -fonları- arz ve taleple otomatik olarak dengeleyen bir sisteme sahiptir. Bu da kişi ve kurumların yanlışlıkla ya da kasıtlı olarak fiyatı değiştirme ihtimalini düşürür. Bu nedenle stabildir.
Ampleforth (AMPL)
AMPL’de süreç diğer stablecoin’lere göre epey farklı seyretmektedir. Yapıcılar, her AMPL’yi 1 USD ile fiziksel olarak desteklemek yerine arz ve talepteki değişikliklere göre arzı otomatik olarak ayarlayan bir sistem üretmiştir. Böylece AMPL’nin dolar bazlı fiyatı %5’in üzerinde artarsa ya da azalırsa algoritma devreye girerek dolaşımdaki arz üzerinde değişiklik yapmaktadır. Böylece yeniden ayarlanmış olan arz sayesinde fiyat sabit tutulabilir. Bu ayarlama, AMPL sahiplerinin cüzdanındaki miktar üzerinde bir değişikliğe neden olmaz.
DAI
Dai, genellikle Ethereum cüzdanları arasında transfer ve işlem yapan kişiler tarafından bilinir. ERC20 token’ı olan DAI, bir Blok zincir şirketi olan MakerDAO tarafından yaratılmıştır. Diğer rakip stablecoin’lere göre birçok avantajı bulunması sebebiyle çok sık tercih edilir.
En Popüler Stablecoin’ler
| · ABD Doları’na Sabitlenmiş Stablecoin’ler: |
| Tether (USDT), True USD (TUSD), Gemini Dolar (GUSD), USD Coin (USDC), Paxos Standard (PAX), Binance USD (BUSD), DAI, HUSD, sUSD (SUSD), mStable USD(MUSD) |
| · İngiliz Sterlinine Sabitlenmiş Stablecoin’ler: |
| Binance GBP Stablecoin (BGBP) |
| · Euro’ya Sabitlenmiş Stablecoin’ler: |
| Statis Euro (EURS) |
| · Türk Lirası’na Sabitlenmiş Stablecoin’ler: |
| BiLira (TRYB) |
| · Güney Kore Won’una Sabitlenmiş Stablecoin’ler: |
| Binance KRW (BKRW) |
| · Altın Destekli Stablecoin’ler: |
| CACHE Gold (CACHE), Tether Gold (XAUt), Paxos Gold (PAXG) |
Stablecoin’ler Nasıl Kullanılır?
Dijital varlıkların her birinde olduğu gibi stablecoin’ler de öncelikle değer depolama ve değişim aracı olarak kullanılır. Piyasada beklenmedik ve sert dalgalanmaların yaşanmasıyla birlikte yatırımcılar geçici olarak stablecoin alarak portföylerini dalgalanmalardan kurtarır. Aynı zamanda stablecoin’lerin bir diğer kullanım alanı da DeFi -merkezi olmayan finans- dünyasında; getiri sağlama, borç verme-alma, likidite sağlama gibi şeyler için de kullanılabilir. Çoğu trader ve yatırımcı stablecoin satın alırken merkezi kripto borsalarını tercih eder.
Stablecoin’ler Neden Bu Kadar Popüler?
Stablecoin’lerin son derece popüler olmasındaki yegâne sebep; yatırımcıların ve traderların güvenli bir liman arayışıdır. Tether, kripto markette Bitcoin’in ardından en çok işlem gören ikinci kripto varlıktır. 24 saatlik işlem hacmi 43 milyar doların üzerinde seyretmektedir. Tether’in 24 saatlik işlem hacmi, yılın çoğu zamanında Bitcoin’in günlük hacminin de üzerine çıkabilmektedir.
Stablecoin’lerin popüler olmasındaki esas sebeplerden biri istikrardır. Yatırımcılar dalgalanmaların yaşandığı ve belirsizliğin hâkim olduğu piyasalarda güvenli bir liman arayışına girerler. Bu arayışa yanıt veren ise stablecoin adı verilen kripto varlıklar olmuştur. Bu durum fiyatların her zaman sabit olacağı ya da en azından olması gerektiği anlamına gelir.
Dünyanın en büyük borsalarından biri olan Binance’te dahi kullanıcıların itibari para ile kripto varlık almasına izin verilmez. Stablecoin’lerin popülaritesini açıklayan bir diğer unsur da bu varlıkların kullanımının mecburi tutulmasıdır. Kripto para alabilmek için de bir kripto varlığa ihtiyaç duyulur. Bu durum da yatırımcılar için işler zorlaşmaya başladığında hızlıca nakde dönüştürebilmek için stablecoin’leri tercih etmesini sağlıyor.
Stablecoin’lerin Dezavantajları
Yatırımcılar, stabil kripto varlıkların fiziki rezervlerle desteklendiğine dair kanıta ihtiyaç duyar. Dünyanın en çok tercih edilen stablecoin’i Tether, bu kanıtı yatırımcılarının önüne hiçbir zaman koymadığı için oldukça sık eleştiriliyor. Bu durum Tether’in stabil kripto varlıklarının tamamen desteksiz olduğuna ve havadan basıldığına ilişkin söylentilere yol açtı.
Stabil kripto varlıklar, tanımı itibarıyla her zaman stabil olması gereken varlıklardır. Fakat bu durum pratiğe geçildiğinde her zaman teorideki gibi işlemeyebiliyor. Örneğin yıllar içerisinde Gemini Dolar, yatırımcılarının yüklü yatırımlarının ardından değerlenerek birkaç sentlik artış görmüştü. Bunun yanı sıra Tether’in de tarihte bazı borsalardaki spekülasyonlar sebebiyle 0.51$ seviyesine kadar düştüğü görülmüştür. Bu durumda stablecoin’ler Bitcoin ve Ethereum gibi oynak varlıklarla kıyaslandığında tam olarak stabil olmasalar da ‘nispeten stabil’ olarak görülürler.
ABD’li kanun yapıcılar stabil kripto varlıkları genellikle desteklemez. SEC Başkanı Jerome Powell, kongreye sunduğu rapor içerisinde stabil kripto varlıkların daha sık düzenlemeye tabi tutulması gerektiğinden bahsetmişti.
“Stablecoin’ler ödeme dünyasının önemli bir parçası olacaklarsa -ki kripto paraların olacağını düşünmüyoruz- daha sık denetime tabi tutulmaları gerek. Stablecoin’ler gelecekte kripto paralara kıyasla ödeme yöntemleri olarak kullanılabilir.”
