Kripto paralarla, hatta genel olarak ekonomiyle ilgileniyorsanız likidite kelimesini sıkça duymuşsunuzdur. Ekonomi ile ilgili pek çok konuyu anlamanızda kilit anahtar konumunda olan likidite kavramını gelin birlikte inceleyelim.
Likidite Nedir?
Kelime anlamıyla akışkan ve sıvı anlamlarına gelen likit, ekonomi literatürüne likidite olarak geçmiş ve varlıkların elden çıkma hızını ifade etmede kullanılmıştır. Manası itibariyle düşündüğümüzde sıvının kolayca şekil alabildiğini ve akıp gittiğini görürüz. İşte bir varlığın az veya çok likit olduğunu elden çıkma hızında diğer bir deyişle nakde dönüşebilme yeteneğinde görürüz.
Ekonomide Likidite
Bu kavramı öncelikle iktisadi açıdan sonra da kripto paralar üzerinden ele almakta fayda var. İktisatta piyasalar, para ve sermaye piyasaları olarak ikiye ayrılır. Para piyasası vadesi bir yıldan az menkul kıymetlerin alınıp satıldığı yerdir. Sermaye piyasaları daha geniş bir yelpazeye yayılarak uzun vadeli menkul kıymetleri kapsar. Para piyasasında işlem gören varlıklar sermaye piyasasında işlem gören varlıklara göre daha likittir çünkü elden çıkması daha kolay ve vadesi düşük varlıklar olarak karşımıza çıkmaktadır. Likiditesi yüksek bir varlığı nakite dönüştürürken önemli bir değer kaybına uğramadan hemen nakite dönüştürebiliriz. Likiditesi düşük bir varlıkta ise kayıpların fazla olması muhtemeldir. Varlıkları likiditesine göre sıralayacak olursak nakit para, vadesiz banka mevduatı, çekler ve devlet tahvillerinin likiditesi yüksek iken vadeli banka mevduatları, tahviller, hisse senetleri ise daha düşük derecede likit sayılırlar.
Kripto Paraların Likiditesi
Likidite için bir varlığın nakde dönüşebilme yeteneği demiştik. Kripto paralarda ise bu durum hiç farklı değil. Kripto piyasasında işlem yapan kullanıcıların fazla olması bu piyasayı canlı tutmakta ve hızlı alım satım işlemi imkanı sunmaktadır. Bu durumun hızlı gerçekleşmesi varlığın nakde dönüşmesini de hızlandırmaktadır. Örneklendirmek gerekirse A kişisi x bir coinden 10 birim alsın. Bu coin değerlendiğinde A kişisi bu coini satmak isteyecektir. Eğer hızlı bir şekilde elden çıkarıyorsa x coini likit bir varlıktır. Kriptoda işlem hacminin çok büyük olması hızlı bir şekilde alım satımı kolaylaştırdığı için elden çıkma süresi de hızlıdır. Bu durumda kripto piyasasının likiditesinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz.
Liq Olmak
Likidite, bir menkul kıymet için varlığın nakde dönüşmesinde önemli bir yer etse de yatırımcıların liq olması belki de hiç karşılaşmak istemeyecekleri bir durumdur. Çünkü liq olmak, açılan pozisyonun zarar ile kapanmasıdır.
Forex gibi kaldıraçlı piyasalarda açılan işlemlerde yatırımcılar ortaya bir teminat koyarlar. Yatırılan teminat, yatırımcılara daha büyük işlemler açma olanağı sağlar. Ancak kaldıraçlı işlemlerin riski oldukça yüksektir. Yapılan yatırımda zarar pozisyonuna geçilmesi dahilinde zarar, teminattan karşılanır. Yani toplam zarar, teminat miktarını geçtiğinde likidite olunur. Ayrıca kripto para piyasalarında kaldıraçlı, margin işlem yapan bir kullanıcı zarar ile tasfiye olduğunda “liq oldum” der.
Likidite Neden Önemli?
Bir yatırımcı herhangi bir menkul kıymete yatırım yapacağı zaman belirli kriterlere dikkat etmelidir. Ülkenin makroekonomik göstergeleri (enflasyon, işsizlik, büyüme vb.) yatırımı ciddi düzeyde etkiler. Bu yüzden yatırımcının seçeceği menkul kıymet alacağı riskin büyüklüğünü belirler. Riskin yüksek olduğu kırılgan bir ekonomide likit varlıklar yatırımcı için cazip gelecektir. Likit varlıkların elden hızlı çıkması yatırımlar arası hareketin geçişini hızlandırır yani yeniden yatırım yapma fırsatını arttırır. Piyasadaki hareketliliğe hızlı cevap verme imtiyazı sunar. Zararı minimize eder ve kâr etme olasılığını da arttırır.
Yatırımcının yatırım yaparken bu tarz kavramları bilmesi önem taşır. Maalesef halkımızda kulaktan dolma yatırım stratejileri benimsendiği için ekonomik ve sosyal problemlerin ardı arkası kesilmemekte. Bu noktada finansal okuryazarlık çok önemli. Finansal okuryazarlığın artması, yapılan yatırımların verimini ve kalitesini artıracaktır. Finansal okuryazarlık ile birlikte yatırım yaparken hayali etkilere kapılmamanız da son derece mühim. Ne de olsa eldeki bir kuş daldaki iki kuştan daha iyidir.
