Backtest, finansal piyasalarda uzun vadede kazanç sağlamak isteyen kişiler için olmazsa olmazlardan biridir. Nitekim finansal piyasalar yalnızca doğru bilgi ve veriye ulaşabilen kişilerin oyunda kalabildiği alanlardır. Adından da anlaşılacağı üzere backtest, geriye dönük test anlamına gelir. Yani bir kripto varlığın, hisse senedinin ya da emtianın geçmiş fiyat hareketleri üzerinden ileri oynatarak test etmeye yarar. Bu rehberde sizlere verimli şekilde backtest yapmayı ve bu sonuçlar üzerinden bir çıkarım elde etmeyi anlatacağız.
Böylece finansal piyasalarda doğru stratejiler oluşturarak bu stratejilerin kazanç oranlarına dair bazı veriler elde edebileceksiniz. Piyasada işlem yapan hemen herkesin iyi ya da kötü bir stratejisi vardır. Nitekim bir stratejinin iyi ya da kötü olduğunu ifade eden tek şey stratejinin kazanç sağlayıp sağlamadığıdır. Trader bir stratejiyle para kazanabiliyorsa o strateji kimine göre yanlış dahi gelse nihayetinde doğrudur. Fiyat hareketlerini geriye döndürmek suretiyle uygulanan bu test yöntemi günümüzde oldukça kolay bir şekilde gerçekleştirilebiliyor.
Finansal piyasalarda backtest yapmanın pek çok yolu bulunuyor. Fakat günümüzde trader ve yatırımcıların büyük oranda tercih ettiği TradingView, bu konuda en sık tercih edilen platform haline gelmiştir. TradingView’ı açtıktan sonra aşağıdaki görselde belirtilen kırmızı alana tıkladıktan sonra geçmiş fiyat hareketini yeniden oynatmak mümkün.
Bu sayede herhangi bir tarihe herhangi bir zaman diliminde dönerek fiyat hareketlerini incelemek ve stratejiler oluşturmak mümkün hale geliyor. Bu kapsamda dikkat edilmesi gereken ilk durum, TradingView’daki backtest aracının yalnızca ücretli abonelik paketi satın alanlar tarafından kullanılabileceğidir. Ücretsiz kullanım yalnızca günlük grafikler üzerinden mümkündür. Nitekim kullanıcılar da genellikle 4 saatlik-1 saatlik-15 dakikalık gibi zaman dilimlerini tercih ederler. Bu sebeple günlük grafikteki yapıları incelemektense farklı bir platform bulmakta fayda var. Bir diğer çözüm de elbette ki TradingView’ın ücretli sürümlerinden birine abone olarak tüm zaman dilimleri için backtest modunu aktif hale getirmektir.
Tamamıyla ücretsiz backtest kullanım fırsatı sunan platformlar da vardır. Basit bir araştırma sonucunda endekslerden kripto varlıklara, hisse senetlerinden emtialara kadar hiçbir ödeme yapmadan tüm zaman dilimlerinin aktif olduğu sistemler bulunabilir. Hangi platform üzerinden backtest yapılacağına karar verdikten sonra geriye kalan tek şey vakit harcayarak backtest yapmak olacaktır. Finansal araçları, fiyat verilerini ve işlem ücretlerini dikkate almak backtest yaparken traderın kendisini kandırmasının önüne geçecektir. Nitekim pek çok trader geriye dönük fiyat hareketlerini test ederken bazı komisyon ve spread gibi detayları göz önünde bulundurmayabiliyor. Bu da hatalı verilerin elde edilmesine neden oluyor.
Her şey hazırsa artık backtest yapmaya geçilebilir. Backtest yapabilmek için öncelikle hangi stratejinin test edileceği belirlenmelidir. Dikkat çeken ve kabaca incelendiğinde kazançlı olduğu düşünülen stratejilere öncelik verilebilir. Backtest esnasında yalnızca stratejileri değil çeşitli konseptleri de test etmek mümkündür. Bu konseptler; order block, range ya da imbalance seviyeleri olabilir. Birçok kişiye göre fiyat hareketlerine backtest yapmak zorlayıcı gelse de aslında oldukça basittir. İlk etapta backtest yapmaya başlamadan önce kesin ve katı kurallar koyulmalıdır. Stratejiye ilişkin tek bir soru işareti dahi bırakmayacak olan bu kurallar bir köşeye yazılmalıdır.
Sonrasında fiyat herhangi bir zaman diliminde geriye döndürüldüğünde kuralları karşılayan yapılar bulunmalıdır. Bu noktada birçok trader aynı hatayı yaparak verileri yanlış yorumlayabiliyor. Bir konsept üzerinden backtest yaparken kuralların %99’unu karşılayan fakat %1’lik bir eksiklik payı bulunan fiyat hareketlerini dahi ‘bu işlemi alırdım’ düşüncesine kapılarak gerçekte alınmayacak fakat backtest sırasında strateji ya da konseptin başarı oranını arttıran işlemleri dikkate almamak önemlidir. Bu sayede hem strateji ve konseptin hem de traderın kendisinin başarı oranı yükselecektir. Finansal piyasalarda kendini kandırmak yapılabilecek en büyük hatalardan birisidir. Nitekim bunun sonucu çoğunlukla uzun vadede kayıplar yaşamaya neden olur.
Backtest Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Backtest yaparken dikkat edilmesi gereken pek çok kriter vardır. Bunlar sayesinde uzun vadede kazançlı stratejileri keşfetmek ve geliştirerek başarıya ulaşmak mümkün olacaktır. Nitekim backtest yaparak başarıya ulaşmış olan kişiler de bu stratejilerin önemini her fırsatta vurgular. İlk etapta verilerin doğru ve güvenilir olduğuna dikkat etmek gereklidir. Bu durum TradingView dışında bir platform üzerinden backtest yapacak kişiler için oldukça önemlidir. TradingView, güncel verilerin sunumunda en başarılı platformdur. Fakat farklı bir platform kullanılacaksa verilerin yine TradingView ile karşılaştırılarak doğrulanması gerekir.
Bir sonraki kriter ise parametrelerin doğruluğundan emin olmaktır. Backtest yaparken doğru ve güvenilir sonuçlar elde edebilmek için yine aynı şekilde gerçekçi parametreler kullanılmalıdır. Stratejinin gerçek finansal piyasa koşullarına uygun olması için bu durum oldukça önemlidir. Bir strateji başarısızken parametrelerini değiştirerek ve optimize ederek başarılı hale çevirmek mümkündür. Bunun için şayet strateji indikatörlerden oluşuyorsa ayarlarına girerek parametrelerini güncellemek gereklidir. Örneğin hareketli ortalamalarla oluşturulmuş olan bir stratejide şayet kesişimler fiyat hareketinden sonra -yani geç- geliyorsa parametreleri değiştirerek bunu erkene almak mümkün olacaktır. EMA 8 ve EMA 21’in kullanıldığı strateji geç sonuçlar veriyorsa bunu EMA 7 ve EMA 20’ye dönüştürmek mümkün.
Alım-satım stratejilerinin performansını ölçebilmek adına kullanılan geriye dönük test (backtest) yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer kriter ise çoklu strateji testleridir. Birden fazla stratejiyi test etmek, yalnızca bir strateji üzerine odaklanılan senaryolara göre çok daha iyi ve doğru sonuçlar verecektir. Böylece en iyi performansı veren stratejiyi bulmak ve onun üzerine yoğunlaşmak mümkün hale gelir. Bunun yanı sıra dikkat edilmesi gereken bir kriter de gerçekçi piyasa koşullarını göz önünde bulundurmaktır. Backtest yaparken bu koşulları birebir taklit etmek oldukça önemlidir. Örneğin backtest, işlem maliyetleri ve likidite gibi konuları görmezden gelen ve yalnızca fiyat hareketine odaklanan bir sistemdir. Bu sebeple gerçek piyasa koşullarındaki işlem maliyetlerini, sinyal gecikmelerini ve likiditeyi de sisteme dahil ederek hesap yapmak oldukça önemlidir.
Geriye dönük test yani backtest yaparken önemli koşullardan birisi de yeterli miktarda veriye sahip olmaktır. Nitekim veri miktarı, test sonuçlarının güvenilirliğini büyük ölçekte arttıracaktır. Hangi finansal enstrüman özelinde backtest yapılıyorsa muhakkak en azından birkaç yıllık işlem verisi bulunmalıdır. Bu sebeple özellikle kripto para piyasalarında birkaç aylık kripto varlıkların geriye dönük testinin yapılması yanlış sonuçların ortaya çıkmasına neden olacaktır.
Geriye dönük testlerde veri hataları önemli faktörlerden birisidir. Veri kaynaklarından ya da veri işleme aşamalarından kaynaklanan çeşitli hatalar, stratejilerin gerçek performansını etkileyecektir. Bu sebeple stratejiyi farklı platformlar üzerinden aynı sayıda teste tabi tutmak oldukça önemlidir. Böylece gerçeğe en yakın sonuçlara ulaşılabilir.
Backtest yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer kriter de rehavete kapılmamaktır. Çoğu trader ve yatırımcı, bir miktar test ve verinin ardından en iyi stratejiyi keşfettiğini düşünür. Fakat bazı stratejiler, geçmişe dönük testlerde iyi sonuçlar verirken güncel market koşullarına adapte olamayabilir. Bu sebeple ‘live test’ adı verilen canlı piyasa ortamında test etmek de oldukça önemlidir. Bu noktada stratejiden sinyaller gelse de işleme girilmez ve stratejinin kurallarına uygun şekilde işlem stop olur ya da hedefe gider. Tüm aşamalar bir Excel’e kaydedilir ve belirli bir periyot içerisinde verilen sinyallerin başarı oranı hesaplanır. Bazı stratejiler backtest sırasında kötü sonuçlar verirken live test sonuçları etkileyici olabilir. Bunun yanı sıra bazı stratejilerde de durum tam tersidir.
Pek çok kişi tarafından bilinmeyen ve kullanılmayan bir nokta olsa da risk yönetimi, backtest sırasında muhakkak dikkate alınması gereken bir kriterdir. Geriye dönük testlerde her ne kadar strateji performansına dikkat edilse de gerçek zamanlı işlemler için risk yönetimi olmazsa olmazdır. Bu sebeple backtest yaparken risk yönetimine bağlı olmaya da özen göstermek sonuçların daha gerçekçi olmasını sağlayacaktır. Bu noktada backtest verileri esnasında kazancı hesaplarken şayet gerçekte 3 başarılı işlem sonrasında risk yarıya indiriliyorsa backtest sırasında da bu uygulanmalıdır. Böylece stratejilerin gerçek sonuçlarını elde etmek mümkün hale gelir.
Backtest Verileri Nasıl Kaydedilmeli?
Backtest, bir hobi ya da kısa süreli bir eylem olarak kabul edilmemelidir. Backtest, trader ve yatırımcıların stratejilerini denedikleri ve bu sayede başarı oranlarını arttırmayı hedefledikleri bir konsepttir. Bu sebeple backtest sırasında elde edilen tüm verilerin kaydedilmesi oldukça önemlidir. Verileri kaydederken bir trade günlüğü benzeri yapı kullanmak gerekecektir. Bu yapı içerisinde; zaman dilimi, parite, tarih, strateji adı, sinyal yönü, risk oranı, işlemden çıkış tarihi ve saati gibi detaylar yer alabilir. Örnek olarak oluşturulmuş bir Excel hemen aşağıda yer alıyor.
Yukarıdaki Excel’de de görüleceği üzere ilk etapta işleme hangi tarihte girildiği yazılmalıdır. Bu kısım, analizin hangi zaman diliminde yapıldığına göre değişiklik gösterebilir. 4 saat ve üzerindeki zaman dilimlerinde çoğu strateji genellikle günlük 1 ya da 2 sinyal verir. Fakat backtest, 15 dakikalık ve daha düşük zaman dilimlerinde yapılıyorsa giriş ve çıkış saatlerini yazmakta da fayda olacaktır. Nitekim işlemin ne kadar sürede hedefe gittiğini ya da ne kadar sürede stop olduğunu görmek farklı verileri elde etmeye de yarar.
Bir diğer sütun ise zaman dilimini ifade ediyor. Backtest için test edilen stratejilere hangi zaman diliminde bakılıyorsa buraya doğrudan yazılmalıdır. 4 saatlik zaman diliminde konfirme alıp saatlik grafiğe göre işleme giriliyorsa zaman dilimine 1 saatlik yazılmalıdır. İşleme hangi zaman diliminde girildiyse doğrudan onu yazmak gerek. Hemen yanında ise hangi parite üzerinden işleme girildiği yer alıyor. Bunu yazmaktaki temel neden ise ilerleyen süreçte stratejinin hangi paritede daha iyi çalıştığını görebilmektir. BTCUSD paritesinde yüzlerce veri biriktiğinde ve buna ek olarak farklı pariteler de devreye girdiğinde kolaylıkla filtreleme yapılabilir.
Strateji alanında ise parite hangi stratejiye göre test edildiyse doğrudan onu yazmakta fayda var. Örnekte verildiği gibi MACD ve Bollinger Bantları indikatörlerinin birlikte kullanımıyla oluşan bir strateji test ediliyorsa iki indikatörün de adı yazılmalıdır. Ya da bu stratejiyi kişiselleştirip farklı bir isim verdiyseniz doğrudan o ismi de yazabilirsiniz. Yine az önce olduğu gibi yüzlerce farklı veri biriktiğinde bu veriler arasından istenileni kolayca filtrelemek mümkün olacaktır.
Bir sonraki sütunda ise sinyal yönü yazıyor. Finansal piyasalarda kurgulanan stratejiler genellikle vadeli işlemler piyasasında uygulanır. Bu sebeple long -yukarı yönlü- ya da short -aşağı yönlü- alınan sinyalleri de not etmeliyiz. Risk alanında ise işlem için bakiyenin yüzde kaçının riske edileceği ve bunun Dolar karşılığı yazılmalıdır. Aynı strateji ve parite için aynı miktarda risk yönetimi uygulamakta fayda var. Bir sonraki Kâr alanında ise doğrudan Dolar kârı ya da zararı yazılmalıdır. Hemen yanındaki ikinci Kâr alanında da yüzdesel olarak kârlılık hesaplanarak yazılır. Böylece stratejinin yüzlerce işlemin sonunda yüzde kaç kârda ya da zararda olduğu görülebilir. Giriş ve Çıkış ise paritenin güncel fiyatı üzerinden işleme giriş ve çıkış fiyatlarının yazılacağı satırlardır.
Görüldüğü gibi bir backtest sırasında pek çok farklı veriyi not etmek ve kaydetmek gerekebiliyor. Bu verilere farklı örnekler de ekleyerek çok daha kapsamlı sonuçlar elde etmek mümkün. Finansal modellemeler, algoritmik trade sistemleri ve yatırım stratejileri oluşturmak için kullanılan backtest verileri oldukça önemlidir. Bu veriler, geçmiş fiyat hareketleri üzerinde yapılan simülasyonlarla elde edilir. Pek çok yatırımcı ve finans kuruluşu tarafından kullanılan bu veriler, çeşitli stratejilerin ve konseptlerin gelecekteki başarı oranlarını hesaplamaya yarayacaktır.
Backtest verilerini kaydederken bir dizi adımı takip etmek gerekir. Yukarıda da belirtilmiş olan bu adımlar sayesinde düzenli ve derli-toplu bir sonuç elde edilecektir. Yıllar sonra dahi herhangi bir stratejinin başarı oranına ve farklı detaylarına bakarken kısa süre içerisinde tüm bilgileri öğrenmek mümkün olacaktır. Nitekim finans piyasalarının yalnızca yüzde 15’i teknik bilgiden oluşurken geriye kalan %85’lik kısmın teorik bilgilerden oluştuğu da aşikârdır. Backtest yapmak da backtest verilerini depolamak kadar önemlidir.
Backtest Verilerini Değerlendirmek
Backtest verileri, bir stratejinin geçmiş dönemdeki performansını analiz etmek için kullanılan önemli araçlardan birisidir. Fakat bu verilerin doğru şekilde değerlendirilmesi oldukça büyük önem arz eder. Nitekim yanlış yorumlamalar, yanıltıcı sonuçlar verebileceği gibi finansal kayıplara da neden olabilir. Backtest verilerini doğru şekilde yorumlayabilmek için bazı adımları takip etmek gerekecektir. Bu adımlardan ilki verileri anlamak ve sınıflandırabilmektir. İlk etapta backtest verilerini anlamak için tüm parametrelere hâkim olmak gerek. Verileri doğru şekilde yorumlayabilmek aynı zamanda stratejinin tüm yönlerini de anlamlandırmaktan geçer. Pozisyon boyutu, stop seviyesi ve kâr seviyesi gibi metrikler önemlidir.
Backtest verilerini değerlendirebilmek için verileri karşılaştırabilmek de önemlidir. Bir referans noktası oluşturarak verileri karşılaştırmak, backtest verilerini en iyi şekilde değerlendirebilmeyi sağlar. Nitekim bu da stratejinin finansal marketteki ortalama getirinin üzerinde ya da altında performans gösterip göstermediğini belirlemeye yarar. Bunun yanı sıra verileri doğru şekilde karşılaştırarak stratejinin geçmiş fiyat performansı ile marketin geçmiş performansı arasında karşılaştırma yapılabilir. Backtest verilerini doğru değerlendirerek strateji ile market getirisi kıyaslaması yapmak önemlidir.
Backtest verilerini değerlendirirken istatistikleri analiz etmek olmazsa olmaz olarak kabul edilir. Backtest verilerinin analizi, pek çok istatistiksel araç ve yöntem kullanılarak gerçekleştirilir. Bu noktada stratejinin getirisi, maksimum kayıp oranı ve işlem sayısından işlem başına kazanç, işlem başına kayıp oranına kadar birçok faktörü hesaplamak için kullanılabilecek araçlar mevcuttur. Bu istatistiki veriler stratejinin ne kadar başarılı olduğuna dair fikir vermeye yarar.
İşlem sürelerini değerlendirmek ve ölçmek, backtest verilerini değerlendirirken muhakkak uygulanması gereken bir adımdır. Bir stratejinin ne kadar sürede kâr ya da zarar elde ederek işlemden çıkış yaptığını bilmek hem komisyon ücretini düşürecek hem de belirsizlikten kurtaracaktır. Nitekim trader ve yatırımcılar backtest verilerini değerlendirirken işlem sürelerine de dikkat ederler. Genel kanı ise strateji ne kadar iyi olursa olsun şayet işlem süresi ortalamanın üzerindeyse stratejiden vazgeçilmesi yönündedir. Bunun nedeni ise arada geçen süre zarfında farklı stratejilerle çok daha büyük oranda kârlılık elde etmenin mümkün olmasından kaynaklanır.
Bir strateji backtest metotlarıyla test edildikten sonra muhakkak risk yönetimine de dikkat edilmelidir. Strateji her ne kadar başarılı olursa olsun risk yönetimini de doğru şekilde değerlendirmekte fayda vardır. Nitekim iyi çalışan kârlı bir strateji şayet yüksek risk oranıyla geliyorsa o işlemden uzak durmak çoğunlukla tercih edilen bir durumdur. Nitekim aynı kârlılık oranı tek işlem yerine daha risksiz birkaç işlemle de elde edilebilir. Bu sebeple trader ve yatırımcılar için risk yönetimi olmazsa olmazdır.
Backtest esnasında dikkat edilmesi gereken ve verileri değerlendirirken ön planda tutulması gereken bir faktör de uzun dönemli performanstır. Backtest sonuçlarına dayanarak bir stratejinin uzun dönemli performansını tahmin etmek mümkündür. Bu sebeple backtest verilerinin idealde en az 5 yıllık zaman diliminde test edilmesi önerilir. Bu, stratejinin farklı piyasa koşullarında ne tür performans sergileyeceğine dair birçok fikir sağlayacaktır. Nitekim trader ve yatırımcılar uzun dönemli performansa önem vermektedir.
Backtest verilerini değerlendirirken çeşitli grafiklerle sonuçları görselleştirmek, performansın çok daha kolay şekilde anlaşılmasını sağlayacaktır. Grafikler, performans metriklerini ve işlem başarı oranlarını göstererek stratejinin başarısını izlemeye olanak tanır. Örnek vermek gerekirse bir yatırım stratejisi için grafik üzerinde strateji performansını ve genel market performansını göstererek başarı oranı takip edilebilir. Bunun yanı sıra teknik göstergeler ve çeşitli faktörleri ekleyerek grafiği hem bilgisel hem de teknik açıdan zenginleştirmek mümkündür.
Backtest Öncesi Hazırlık Süreci
Backtest öncesinde bir hazırlık süreci geçirmek ve bu süreç içerisinde detaylı çalışmalar yürüterek backtest esnasında elde edilecek sonuçların verimliliğini arttırmak mümkündür. Nitekim bir stratejinin geçmiş veriler üzerinde test edilmesine yarayan backtest için hazırlık sürecinde ilk etap stratejinin belirlenmesidir. Finansal piyasalarda kullanılabilecek onlarca farklı strateji vardır. Bu stratejilerden hangisinin kullanılacağını belirlemek hazırlık sürecinin ilk aşamasıdır. Genellikle trader ve yatırımcılar strateji belirleme konusuna büyük oranda ağırlık vermeyi tercih ederler. Henüz backtest yapılmamış dahi olsa başarı oranının en yüksek olduğu tahmin edilen stratejiden başlamakta büyük oranda fayda vardır.
Strateji belirlendikten sonra test edilecek tarih süreci içerisinde verilerin toplanması gereklidir. Şayet doğrudan indikatörlerin alım-satım sinyalleri özelinde bir strateji kullanılıyorsa bunun için TradingView gibi veri sağlayıcılar tercih edilebilir. Bunun yanı sıra eğer formasyon ya da konsept için backtest yapılıyorsa belirlenen tarih aralığında tüm mumları tek tek incelemek gerekecektir. Genellikle formasyon ya da konsept için test yapıldığından ötürü backtest zaman alan ve sonucunda altın değerinde bilgiler sunan bir işlem olarak görülür. Gerçekten de öyle olduğu kabul edilir. Çünkü backtest tamamlandığında eldeki stratejinin yüzde kaç başarı oranına sahip olduğu bilinecektir.
Veriler toplandıktan sonra toplanan veriler analiz edilebilir hale getirilmelidir. Bu sebeple toplanan verilerin bir düzenleme işleminden geçirilmesi gerekecektir. Tüm backtest verileri, herkes tarafından anlaşılır şekilde düzenlendikten sonra bir grafik yardımıyla daha anlaşılabilir hale getirilebilmektedir. Nitekim tüm bunların sonucunda elde stratejinin bileşenleri ve kârlılık oranı gibi basit fakat altın değerinde bir bilgi olacaktır. Backtest stratejilerinin analiz edilebilir hale getirilmesi yukarıda paylaşılan Excel dosyasındaki tablo ile de mümkündür. Böylece verileri uzun yıllar boyunca anlaşılabilir şekilde depolayarak zamandan bağımsız bir şekilde kazanç elde edilebilir.
Backtest yapmadan önce muhakkak stop ve kâr seviyelerini önceden tanımlamak gereklidir. Canlı market işlemi sırasında alınabilecek tüm risk varyasyonlarına da dikkat etmekte fayda olacaktır. Nitekim yalnızca backtest olduğunu düşünerek yüksek risk ve kazanç sağlamak, stratejinin sonuçlarını etkileyecektir. Tamamen rasyonel sonuçlar elde etmek uzun vadede her zaman daha iyidir.
İndikatörlerle Backtest Yapmak
Backtest yaparken bunu çeşitli indikatörlere dayandırmak oldukça sık kullanılan bir yöntemdir. Nitekim trader ve yatırımcılar, indikatörlerden gelen sinyallerle birlikte işlem almayı sıkça tercih ederler. İndikatörler ile backtest yapma kavramından önce indikatörün ne olduğuna değinmek ve bunu iyice anladığımızdan emin olmamız gerek. Finans piyasalarında kullanılan indikatörler (göstergeler), yatırımcıların finansal varlıklardan ve trendlerden haberdar olmalarını sağlar. İndikatörler genellikle matematiksel formülleri ve piyasaların geçmiş fiyat hareketlerini kullanarak çeşitli sinyaller verir. Alım ve satım sinyali olarak adlandırılan bu sinyaller gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmek amacıyla kullanılmaktadır.
İndikatörler, yatırımcılara grafiğin farklı seviyelerindeki destek-direnç bölgelerini, piyasa trendlerini, aşırı alım ya da aşırı satım koşullarını göstermeye yarar. Bu bilgiler sayesinde trader ve yatırımcılar pozisyon almadan önce çeşitli konfirmasyonlara sahip olabilir. Nitekim bu durum bilinçli ve objektif kararların verilmesinde önemli bir etken olarak görülmektedir. Trader ve yatırımcılar piyasanın mevcut durumu hakkında fikir sahibi olduklarında pozisyonlarını daha doğru ve güçlü bir şekilde yönetebilirler. Finans piyasalarında ‘bias’ olarak da bilinen yön tahmininden emin olmak çoğunlukla indikatörler sayesinde mümkün olmaktadır. Nitekim indikatörlerin al sinyali verdiği paritelerde alım yönlü analiz yapmak konfirmasyon sayısını arttıracaktır.
İndikatörlerin büyük bir çoğunluğu doğrudan grafik ve mumlar üzerinde gösterilir. Böylece trader ve yatırımcılar tarafından da kolaylıkla okunabilirler. Çizgi grafikler, mum grafikler ve farklı grafik türleri üzerinde kullanımı da mümkündür. Nitekim indikatörler; destek direnç seviyelerini, fiyatın momentumunu ve marketin trendleri gibi önemli faktörleri takip etmeye yardımcı olurlar. Trader ve yatırımcılar da indikatörleri ve indikatörlerin sunduğu verileri kullanarak farklı stratejiler geliştirebilirler. Örneğin EMA adı verilen hareketli ortalama indikatörü, fiyat hareketlerinin ortalamasını alarak trend takibi içeren stratejilerde kullanılmaktadır.
Stokastik osilatör ise aşırı alım ya da aşırı satım koşullarını gösteren bir momentum indikatörü olarak sınıflandırılmıştır. Bunun yanı sıra Bolinger Bantları adlı indikatör, standart sapmayı kullanarak fiyatın üst ve alt sınırlarını belirleyen bir volatilite indikatörüdür. Bu ve benzeri indikatörler, trader ve yatırımcıların marketteki fırsatları değerlendirmelerine yardımcı olur. Aynı zamanda bu indikatörlerin birleştirilmesiyle oluşturulan stratejiler sayesinde uzun vadede kazanç elde etmek de mümkündür.
İndikatörlerin kullanımı, yatırımcıların piyasa hareketlerini ve verileri takip etmelerine yardımcı olmaktadır. Fakat her zaman doğru ve mutlak sonuçlar vermedikleri de bilinmektedir. Nitekim traderlar her zaman indikatörlerin sınırlarını ve doğru yorumlanmaları açısından gerekli bilgileri öğrenmelidir. Bunun yanı sıra indikatörlerin hiçbiri tek başlarına kullanılmayacağı gibi marketin koşulları ve çeşitli faktörleri de dikkate alınarak incelenmeleri gereklidir. Finans piyasalarının vazgeçilmezi olan göstergeler, genellikle volatiliteyi, aşırı alım/satımı, trendleri ve benzeri koşulları gösterir. Bu indikatörlerin kullanım alanlarına göre çeşitleri ise aşağıdaki gibidir:
- Momentum İndikatörleri: Momentum indikatörleri, fiyat hareketlerinin hızını ve yönünü ifade etmeye yarayan verilerden oluşur. Bu indikatörlerin kullanımı genellikle kripto marketteki trendleri belirlemeye ya da aşırı alım/aşırı satım koşullarını tanımlamaya yardımcı olur. Momentum indikatörlerine örnek olarak RSI ve MACD gösterilebilir.
- Trend İndikatörleri: Fiyatların yükseliş, düşüş ya da yatay koşullarını gösteren trend göstergeleri oldukça sık tercih edilirler. Bu indikatörler sayesinde kripto marketteki güncel trendin ne yönde olduğunu belirlemek oldukça kolay bir hal almıştır. Tüm trader ve yatırımcıların kullandığı trend göstergelerine örnek olarak; SMA ve EMA gibi hareketli ortalamalar verilebilir.
- Volatilite İndikatörleri: Fiyatların hareketliliğini ve volatilitesini ölçmeye yarayan indikatörlerdir. Bu indikatörlere göre kripto marketteki varlıkların fiyat hareketlerinin esnekliği ölçülebilir. Nitekim hareketlerin ne kadar hızlı ya da ne kadar yavaş olabileceğini tahmin etmeye yarar. Örnek olarak ise; Bollinger Bantları ve ATR indikatörü sayılabilir.
- Aşırı Alım/Aşırı Satım İndikatörleri: Bu indikatör türü, piyasadaki aşırı alım ya da aşırı satım sinyallerini gösterir. Bu indikatörler aynı zamanda fiyatların geri çekilme ihtimallerine de dikkat çekmektedir. Kripto markette yol gösterici olarak bilinen bu indikatörlere örnek olarak RSI verilebilir.
- Momentum-Trend İndikatörleri: Hem momentumu hem de güncel trendin hangi yönde olduğunu gösteren indikatörlerdir. En sık kullanılanı MACD iken kripto paralar için özelleştirilmiş olan versiyonu MACDAS da sıkça tercih edilmektedir.
Kripto para sektöründe kullanılan göstergeler, trader ve yatırımcıların kripto varlıkların hareketini daha iyi anlamalarına yardımcı olur. Bu indikatörlerin kullanımı, trader ve yatırımcıların hem risk yönetimi uygulamalarında hem de karar verme süreçlerinde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Kripto para sektöründe en çok kullanılan indikatörlerden bazıları şöyledir:
- RSI: Kripto para, hisse senedi ya da emtia fark etmeksizin herhangi bir kripto varlığın aşırı alım ya da aşırı satım koşullarını belirlemeye yarar. Bir momentum indikatörü olan RSI, 0-100 arasında bir değere sahiptir. Şayet parite 70’in üzerindeyse aşırı alım, 30’un altındaysa da aşırı satım demektir.
- Bollinger Bantları: Fiyat hareketlerinin volatilitesini gösteren bir indikatördür. Bu indikatör, herhangi bir finansal enstrümanın fiyat hareketiyle birlikte hareket eder. Fiyat hareketinin genel sınırlarını çizen Bollinger Bantları standart sapmayla hesaplanır.
- MACD: Hem momentum hem de trend indikatörü olan MACD, fiyatların yönünü ve hızını belirtmeye yarar. Bu indikatör sayesinde kısa vadeli ve uzun vadeli hareketli ortalamalar arasındaki fark hesaplanarak bir histogram biçiminde grafiğe eklenir.
- Stokastik: Fiyat hareketlerinin momentumunu ve volatilitesini gösteren bir indikatördür. Skolastik ile bir finansal enstrümanın kapanış fiyatının belirli bir dönem içerisindeki en yüksek ve en düşük değerleri karşılaştırılarak aşırı alım ve aşırı satım alanları gösterilir.
Kripto para sektöründe indikatörlerin hangi alanlarda kullanıldığını ve ne ifade ettiklerini öğrendik. Şimdi bu göstergelerle ilgili nasıl bir backtest yapılacağından bahsedebiliriz. Trader ve yatırımcılar genellikle indikatörlerin verdiği alım-satım sinyalleri üzerinden işlemler yapar. Bu işlemleri gerçekleştirerek uzun vadede kazanç elde etmek mümkün hale gelecektir. Sık kullanılan stratejilerden birisi hareketli ortalamalar kullanılarak yapılır. Bunun için kısa vadeli trendi belirlemeye yarayan EMA 8 ve EMA 21 kullanılabilir. Yukarı yönlü kesişimde alıp aşağı yönlü kesişimde satarak bir strateji oluşturulabilir. Bu stratejiler backtest sonuçlarına göre farklı şekilde derecelendirilebilir.
Backtest ve Paper Trading Nedir?
Paper trading, trader ve yatırımcıların sanal paralar kullanarak işlemler almasına verilen addır. Backtest ise geçmiş fiyat hareketlerini yorumlayarak çeşitli senaryolar üzerinden stratejiler geliştirmeye yarar. Geliştirilen bu senaryoları paper trading yöntemleri kullanarak canlı şekilde test etmek mümkündür. Paper trading, gerçek para yerine sanal para kullanarak finansal piyasalarda alım-satım yapmayı öğrenmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, yatırımcı ve traderların piyasa koşullarını anlamalarına ve stratejilerini test etmelerine olanak tanır. Paper trading, gerçek para kullanılmadan işlem alma olanağı tanıdığı için trader ve yatırımcılar hiçbir risk almamış olurlar. Nitekim yatırımcılar böylece gerçek para ile işlem yapmadan önce marketin koşullarını en iyi şekilde anlama fırsatına sahiptir.
Bunun yanı sıra stratejileri test ederken de bilinçli bir şekilde trade etmeye ve yatırım yapmaya yarayacak pek çok strateji geliştirilebilir. Bunun yanı sıra paper trading yöntemleri sayesinde finansal piyasalarda alım-satım yapmak için gerekli olan deneyimi elde etmek de mümkündür. Paper trading yöntemlerinin en büyük avantajlarından birisi backtest ile doğrudan bağıntılı bir yöntem olmasından gelir. Backtest, geçmiş fiyat verilerini kullanarak bir stratejinin geçmiş dönemki performansını test eder. Backtest sayesinde yatırımcılar, geçmiş verileri kullanarak bir stratejinin hangi markette daha iyi olduğundan hangi enstrümanda kullanılmaması gerektiğine kadar bilgi edinebilir. Paper trading ise aynı işlemin gerçek zamanlı market verilerini kullanarak test edilme yöntemini ifade eder.
Paper trading, trader ve yatırımcıların piyasa koşullarını anlamalarına ve stratejilerini test etmelerine yardımcı olurken backtest ise bu stratejilerin geçmiş performanslarını ölçmeyi sağlar. Backtest sayesinde trader ve yatırımcılar stratejilerini gerçek finans piyasalarında uygulamaya başlamadan önce geçmiş performanslarını kontrol edebilirler. Böylece -varsa- eksikleri gidererek strateji performansını iyileştirmek mümkündür. Fakat bu noktada trader ve yatırımcıların, paper trading ve back test sonuçlarını gerçek market piyasaları ile karşılaştırmaları oldukça önemlidir. Nitekim gerçek finans piyasalarındaki koşullar, backtest ve paper trading sonuçlarından farklı olabilir. Bu kapsamda trader ve yatırımcıların gerçek finans piyasalarındaki koşullara uygun strateji geliştirmeleri gerekebilir.
Backtest ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Backtest nedir ve neden önemlidir?
Backtest, finansal piyasalarda geçmiş fiyat verilerini kullanarak geriye yönelik test etmektir. Stratejilerin geçmiş performanslarıyla gelecekteki performansları arasında bağlar bulunur. Bu sebeple backtesting, hem trader hem de yatırımcılar için önemlidir.
Backtest için hangi veriler kullanılır?
Backtest için kullanılabilecek veriler; hisse senetleri, döviz kurları, endeks verileri, kripto varlıklar, emtialar ve değerli madenler olabilir.
Backtest hangi araçlar ile yapılabilir?
Backtest yapabilmek için birçok ücretsiz araç mevcuttur. Bunlardan en sık tercih edileni olan TradingView, aylık abonelik sistemiyle çalışır. Diğer araçlardan bazıları ise; TradeStation, MetaTrader ve NinjaTrader platformlarıdır.
Backtest sonuçları güvenilir midir?
Yalnızca geçmiş fiyat hareketlerindeki performanslara görüleceği için sonuçlar her zaman güvenilir olmayabilir. Fakat backtest, stratejilerin gelecekte işe yarayıp yaramayacağını belirlemek için faydalı bir araç olarak kabul edilir.
Backtest için uygun stratejiler hangileridir?
Backtest için uygun stratejiler; teknik analiz stratejileri, Price Action konseptleri ve benzeri analiz metotlarını kapsar.
Backtest sonuçları nasıl değerlendirilir?
Backtest sonuçlarını değerlendirilmesi, stratejinin kârlılığına, risk oranlarına ve çeşitli faktörlere dayanarak yapılabilir. Sonuçların grafik haline dökülmesi ise çok daha açıklayıcı ve basit şekilde değerlendirmeye olanak tanır. Bir stratejiye dair her türlü soruya yanıt bulmak mümkün olacaktır.
Hangi backtest stratejileri başarısız olur?
Backtest stratejileri bazı durumlarda başarısızlıkla sonuçlanabilir. Bu kapsamda yanlış parametreler kullanmış ve fiyatı yanlış şekilde okumuş olan stratejilerin başarılı olması mümkün değildir. Bu sebeple backtest yapmaya başlamadan önce fiyatı doğru şekilde okuduğunuzdan ve doğru parametreleri girdiğinizden emin olmalısınız.
Backtest için hangi parametreler dikkate alınmalıdır?
Backtest yapmadan önce dikkate alınması gereken bazı parametreler vardır. Bu parametrelerden ilki işlem yapılacak finansal enstrümanın belirlenmesidir. Bir diğeri işlem boyutları, stop mesafesi ve kâr seviyelerinin belirlenmesiyken başka bir parametre de alım-satım sinyalleri, indikatör seçimi ve komisyon oranlarıdır.
Backtest sonuçları ne kadar sürede elde edilir?
Backtest sonuçlarını elde edebilmek için bazı faktörler vardır. Süre, kullanılan verinin miktarına ve stratejiye göre değişiklik gösterebilir. Nitekim görece az sayıda test ve yakın zaman diliminden test yapılması yalnızca birkaç saat alacaktır. Fakat büyük veri setleriyle ve karmaşık stratejilerle çalışan kişiler için bu süre birkaç günden birkaç haftaya kadar değişiklik gösterebilir.
Backtest ile forward test arasındaki fark nedir?
Backtest, geçmiş fiyat verilerini kullanarak stratejilerin performansını test etmeye yarar. Bunun yanı sıra forward test ise gerçek zamanlı market koşullarında strateji performanslarını test etmeyi sağlar. Forward test, backtest sonrasında stratejinin gerçek alım-satım koşullarında işe yarayıp yaramayacağını belirlemek için önemlidir.
Backtest sonuçları neden canlı market sonuçlarından farklı çıkar?
Backtest sonrasında elde edilen veriler çoğunlukla canlı piyasaya göre farklılıklar içerir. Bunun asıl nedeniyse komisyon ücretlerinin hesaplanmıyor oluşundan kaynaklanır. Bunun yanı sıra piyasa koşullarının farklılaşması ve vergi gibi durumlar da dikkate alınmalıdır.
Backtest ile ilgili en büyük yanılgı nedir?
Backtest özelinde en büyük yanılgı hiç şüphesiz backtest sonuçlarının canlı piyasa sonuçlarıyla aynı olacağı düşüncesidir. Backtest yalnızca geçmiş performansı gösterir ve gelecekteki piyasa koşulları yüksek oranda geçmiş koşullardan farklı olacaktır.
Backtest stratejileri nasıl geliştirilebilir?
Backtest stratejileri, daya iyi bir performans elde edebilmek adına optimize edilebilir. Optimizasyon, parametrelerin değiştirilmesi, stratejiye bir indikatör daha eklenmesi ya da çıkarılması gibi yöntemlerle uygulanabilir.
Özet
Sizler için hazırladığımız backtest rehberi sayesinde stratejilerinizi test edebilecek, optimize edebilecek ve geliştirebileceksiniz. Böylece çok daha kârlı işlemler alarak uzun vadede kazanç elde etmek işten bile olmayacak. Son bölümde backtest ile ilgili özet mahiyetinde bilgiler vereceğiz. Backtest, finansal piyasalarda kullanılan bir strateji test etme metodudur. Bu metot, geçmiş fiyat verilerini kullanarak bir yatırım stratejisinin performansını test ve analiz etmeyi sağlar. Nitekim yatırımcıların stratejilerini geliştirmelerine yardımcı olarak canlı piyasada işlem almadan önce stratejilerinin ne gibi sonuçlar verebileceklerini önceden anlamalarını sağlar.
Backtest yönteminin neden kullanıldığına dair pek çok emare bulunuyor. İlk etapta uzun uğraşlar sonucu oluşturulan stratejilerin test edilmesini sağladığı için oldukça popülerdir. Bu, trader ve yatırımcılara stratejilerini optimize etme ve gelecekte alınacak işlemlerden daha iyi sonuçlar alma şansı sunacaktır. Bunun yanı sıra stratejilerin finansal piyasaların sürekli olarak değişen yapısına daha kolay uyum sağlamasına yardımcı olacaktır. Piyasaların değişen koşullarına uyum sağlamak, yatırımcıların ve traderların riskini minimize, kârını ise maksimize etmelerine olanak tanır.
Yatırımcılar için pek çok fayda sağlayan backtest yöntemlerinin doğru şekilde kullanılmaması durumunda büyük risk faktörleri içerdiği de bilinmektedir. Trader ve yatırımcılar gerçek zamanlı piyasalarda karar vermeden önce backtest sonuçlarını inceleyebilir. Fakat backtest, değişken piyasa koşullarını dikkate almaz ve yalnızca grafik üzerinden ilerler. Bu sebeple backtest sonuçları her zaman gerçek zamanlı piyasa koşullarıyla aynı sonuçları vermez. İkisi birbirinin tam olarak yansıması değildir. Nitekim trader ve yatırımcılar backtest sonuçlarını gerçek zamanlı finansal piyasa koşullarını dikkate alarak değerlendirmelidir. Bunlara; komisyon oranları ve likiditeler örnek verilebilir.
Backtest iki şekilde yapılır. İlk olarak birçok veri kaynağından beslenen bir yazılım kullanılabilir. Bu yazılımda yatırımcı ve traderlar; piyasa verilerini, işlem maliyetlerini ve stratejilerini dikkate alarak yazılımı özelleştirebilir. Yazılım bu stratejiye dayalı şekilde belirlenen aralık içerisindeki tüm işlemleri raporlayarak birkaç dakika içerisinde hazırlar. Sonrasında ise trader ve yatırımcılar sonuçları gerçek zamanlı piyasa verilerini kullanarak analiz eder. İlk yöntem genellikle indikatörler için kullanılır.
İkinci yöntem ise genellikle formasyonlar ve konseptler için kullanılır. Her ne kadar yazılım kullanımı çok daha pratik de olsa formasyonlar için uygun değildir. Örneğin bir alçalan üçgenin belirlenen tarih aralıklarında spesifik bir zaman diliminde testi yapıldığında doğru sonuçları elde etmek neredeyse imkânsız olacaktır. Nitekim buna Range konsepti de dahildir. Yine herhangi bir finansal piyasada ve herhangi bir zaman diliminde test edilecek olan Range konsepti için yazılımlardan yardım almak şimdilik mümkün olmaz.
Bunun için trader ve yatırımcıların belirlenen tarih aralığına giderek tüm mumları tek tek incelemeleri gereklidir. Stratejilerine uygun sonuçlarla karşılaştıklarında ise yine manuel olarak paper trading yöntemleriyle işlemleri alabilir ve detaylarını bir Excel dosyasına yazabilirler. Böylece formasyonun ya da konseptin detaylarına ilişkin veri tutmak mümkün hale gelecektir.
Backtest yalnızca tek bir strateji için kullanılmaz. Birden fazla stratejiyi aynı anda kullanmak ve test etmek mümkündür. Trader ve yatırımcılar, backtest sonuçlarını karşılaştırarak aynı paritede, aynı zaman diliminde ve aynı tarihlerde yapılan farklı strateji testleri arasından en iyisini seçebilir. Bunun yanı sıra backtest, yatırımcılara finansal piyasaların değişen doğasına uyum sağlama ve riskleri aza indirerek kârı maksimize etme fırsatı da sunar.
En nihayetinde backtest, yatırımcıların finansal piyasalar için farklı stratejiler geliştirmelerine ve performans analizi yapmalarına olanak tanıyan bir yöntemdir. Bu sebeple doğru şekilde kullanılmadığında riskli olabileceği de bilinmektedir. Trader ve yatırımcılar stratejilerini en iyi hale getirmek için girdilerini optimize ederek farklı sonuçlar alabilir. Nitekim trader ve yatırımcılar geçmiş performans analizi esnasında stratejinin gelecekte ne gibi sonuçlar vereceği hakkında öngörüde de bulunabilir. Trader ve yatırımcılar backtest metotlarını kullanarak kazançlarını arttırabilirler.
Backtest yalnızca finans piyasalarında başarılı ve kazançlı olmak isteyen traderlar için değil aynı zamanda finans piyasaları hakkında detaylı bilgi edinmek isteyen kişiler için de faydalı olacaktır. Finansal piyasalarda nasıl işlem yapılacağına dair tüm detaylara hâkim olmaya yarayan backtest tüm marketler için kullanılabilir. Dövizden emtiaya, kripto paralardan hisselere kadar tüm finans enstrümanları için backtest uygulamak mümkündür. Backtest yaparken trader ve yatırımcıların dikkat etmesi gereken bazı faktörler de bulunuyor. İlk etapta gerçek zamanlı market koşullarını da dikkate alarak sonuçları yorumlamayı öğrenmek gereklidir. İkinci olarak ise işlem maliyetleri, komisyonlar ve spread gibi herkesin aklına gelmeyen konularda farkındalık sahibi olmak gerek. Bu yöntemler ve püf noktalar sayesinde backtest yaparken daha verimli sonuçlar elde etmek hiç olmadığı kadar kolay olacak.
Backtest, finansal piyasalarda işlem yapmak isteyen herkes için faydalı bir araçtır. Yatırımcılar, stratejilerini geliştirmek ve performanslarını analiz etmek için kullanabilirler. Ayrıca piyasa koşullarına uyum sağlamak, riskleri en aza indirme ve kârları maksimize etme fırsatı sunar. Ancak yatırımcıların gerçek zamanlı piyasa koşullarını dikkate alarak backtest sonuçlarını yorumlamaları önemlidir.
Backtest aynı zamanda yatırımcıların geçmiş verileri analiz ederek stratejilerini optimize etmelerine olanak tanır. Bu yöntem, yatırımcıların gerçek zamanlı piyasa koşullarında nasıl performans gösterebileceklerini tahmin etmelerine yardımcı olur. Bunun yanı sıra yatırımcı ve traderların farklı stratejileri test etmelerine ve en iyi sonuçları elde etmek için ayarlamalar yapmalarına olanak tanır.
